در دوره رسالت نيز از دو نظر بايد مطلب مورد مطالعه قرار گيرد :
. 1 نوشتن .
. 2 خواندن .
بعدا خواهيم گفت آنچه قطعی و مسلم است و مورد اتفاق علمای مسلمين و
غير آنهاست اين است كه ايشان قبل از رسالت كوچكترين آشنايی با خواندن‏
و نوشتن نداشته‏اند . اما دوره رسالت آن اندازه قطعی نيست . در دوره‏
رسالت نيز آنچه مسلم‏تر است ننوشتن ايشان است ، ولی نخواندنشان آن‏
اندازه مسلم نيست . از برخی روايات شيعه ظاهر می‏شود كه ايشان در دوره‏
رسالت می‏خوانده‏اند ولی نمی‏نوشته‏اند ، هر چند روايات شيعه نيز در اين‏
جهت وحدت و تطابق ندارند . آنچه از مجموع قراين و دلايل استفاده می‏شود
اين است كه در دوره رسالت نيز نه خوانده‏اند و نه نوشته‏اند .
برای اينكه دوره ما قبل رسالت را رسيدگی كنيم لازم است درباره وضع‏
عمومی عربستان در آن عصر از لحاظ خواندن و نوشتن بحث كنيم .
از تواريخ چنين استفاده می‏شود كه مقارن ظهور اسلام ، افرادی در آن محيط
كه خواندن و نوشتن می‏دانسته‏اند بسيار معدود بوده‏اند .

پيدايش خط در حجاز

بلاذری در آخر فتوح البلدان آغاز پيدايش خط را در ميان اعراب حجاز
چنين ذكر می‏كند :

14